|
Philip Zwarts, Rachel Zwarts-van Leer, Dina en Vrougje
Rachel van Leer, een dochter van Leman van Leer en Vrougje Roos, werd op 21 december 1890 in Drachten geboren en trouwde met Philip Zwarts. Philip kwam uit Raalte, waar hij op 2 april 1892 werd geboren. Van hun huwelijk (waarschijnlijk in Drachten) is nog een foto bewaard gebleven die gemaakt werd door de bekende Drachtster fotograaf F.W. Comello. Daarop kijken beiden enigszins schuchter, maar met nog een leven voor zich de wereld in.
|
|
|
 |
|
Trouwfoto van Philip Zwarts en Rachel van Leer.
|
|
|
Hoe anders zou het hen vergaan! Philip was slager van beroep en werkte net als veel van zijn Meppeler familieleden bij de joodse exportslagerij Van der Sluis aan de Ezingerweg. Ze hadden twee dochters: Dina, geboren op 15 maart 1922, en Vrougje (genoemd naar haar oma), geboren op 29 augustus 1925. Vrougje had ten tijde van de oorlog geen beroep en Dina was kantoorbediende. De familie woonde aanvankelijk in de Vledderstraat, maar daarna in de Bankastraat.
|
|
|
 |
|
Dina.
|
|
|
Philip Zwarts werd op 20 juli 1942 naar het werkkamp in Orvelte getransporteerd. Een week ervoor schreef zijn vrouw Rachel aan haar oom en tante in Drachten een briefkaart waaruit de wanhoop duidelijk blijkt:
‘[…] het is te hopen dat alles nog eens weer goed komt. Het is voor ons allen een moeilijke tijd. Hebben jullie al weer wat gehoord, we weten hier ook nog niets, die spanning is soms niet om vol te houden.
En dan waren er de dagelijkse problemen:
‘[…] Ik was vanmiddag de stad in. Philip moet nog wat ondergoed hebben maar er is niets te krijgen. Het is een treurige boel hoor.’
Waarom er niets te krijgen viel laat zich makkelijk raden. Het woord ‘vanmiddag’ zegt wat dat betreft genoeg. Vanaf eind juni 1942 was het aan joodse huisvrouwen namelijk slechts toegestaan om tussen 15.00 uur en 17.00 uur boodschappen te doen. Een bijzonder vervelende maatregel, daar op dat moment de meeste goederen reeds waren uitverkocht, zoals ook blijkt uit de brief van Rachel!
Om haar rotgevoel nog eens te accentueren eindigt Rachel de briefkaart met:
‘[…] ik heb nu geen zin meer. Alles is me op moment te veel.
De hele familie werd op 3 oktober (Philip was met verlof thuis) uit huis gehaald en naar het station in Meppel gebracht, met als bestemming: Westerbork. Dat ging toen nog per personentrein, maar de reis naar Auschwitz, zes dagen later, was aanzienlijk minder ‘luxueus’; er werden veewagens ingezet! Rachel, Dina en Vrougje stierven op 12 oktober 1942, Philip stierf pas op 31 januari 1943; ook in Auschwitz. Aangezien het usance was dat gehele families vanuit Westerbork werden gedeporteerd, mag worden aangenomen dat hij nog een tijd tewerkgesteld is in Auschwitz of in een van de satellietkampen in de omgeving.
|
